System zarządzania energią HEMS i EMS – nowość w branży fotowoltaicznej

System zarządzania energia domową HEMS (z ang. Home Energy Management System) oraz EMS (z ang. Energy Management System) to nowe rozwiązania w branży OZE, których popularność i zastosowanie znacząco rośnie. Zarówno system HEMS, jaki i system EMS nabrał większego znaczenia po wprowadzeniu systemu net-billing, który zdeterminował zmiany w rozliczaniu nadwyżek energii elektrycznej między siecią, a budynkiem. Po wprowadzeniu nowego systemu rozliczania nadwyżek magazyn energii elektrycznej zyskał na popularności, tak samo jak systemy zarządzania energią, które pomagają optymalizować zużycie energii w budynku.

Mimo wielu podobieństw i podobnych celów system zarządzania energią HEMS oraz system zarządzania energią EMS cechują istotne różnice. Do czego służą oba systemy i jak działają? Na te i inne pytania odpowiadamy w tym artykule. Zapraszamy do lektury!

System zarządzania energią – dlaczego jest coraz popularniejszy?

Wykorzystanie inteligentnego zarządzania energią na obszarze jednego budynku – systemu EMS i HEMS – zaczęło stawać się popularnym tematem na dalekim wschodzie już dekadę temu. W Polsce dla wielu inwestorów instalujących fotowoltaikę dla swojego domu, pojęcie systemu zarządzania energią elektryczną może wydawać się obce. Domowy system zarządzania energią to pojęcie, które zostało rozpowszechnione z powodu zmian prawnych, jakie miały miejsce wiosną 2022 roku.

Od 1 kwietnia 2022 r. nowi prosumenci rozliczają się z nadwyżek energii według nowego systemu nazwanego „net-billing„. System ten zastąpił funkcjonujący od 2016 roku system opustów, czyli tzw. „net-metering„. Nowy system rozliczania nadwyżek opiera się na sprzedaży i kupnie energii, zamiast oddawania i pobierania 70 lub 80 proc. energii wprowadzonej. Wprowadzenie nowego systemu wiązało się z wzrostem znaczenia magazynowania energii elektrycznej i autokonsumpcji. Magazynowanie energii słonecznej dostępne było od dawna, jednak jego popularność w ostatnich miesiącach znacząco wzrosła. Magazyn energii słonecznej w domach jednorodzinnych najczęściej występuje w postaci akumulatora. Wzrost popularności akumulatorów to również wzrost popularności instalacji off-grid, czyli takich, które nie są podłączone do sieci.

Zmiany, jakie miały miejsce w ostatnich miesiącach spowodowały, że większym zainteresowaniem zaczęły cieszyć się systemy zarządzania energią – HEMS i EMS. Systemy te służyć mają maksymalnej optymalizacji zużycia energii w budynku. Oba systemy mają prowadzić do zmniejszenia kosztów energii, jak również ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

Zobacz również: Jak odczytać licznik prądu?

System zarządzania energią HEMS i EMS – różnice i podobieństwa

Systemy HEMS i EMS często zestawiane są bezpośrednio obok siebie. Między ich definicjami i celami zastosowań występują pewne różnice, które warto znać. Co należy wiedzieć o obu systemach?

System HEMS – do czego służy?

System HEMS służy optymalizacji zarówno systemu energii elektrycznej, jak również energii cieplnej. Dzięki niemu możliwe jest pełne wsparcie budynku w zakresie energooszczędności. System HEMS wspiera konsumenta w zakresie autokonsumpcji energii elektrycznej i osiągnięciu maksymalnej efektywności energetycznej. Optymalizacja zużycia energii ma prowadzić do zwiększenia oszczędności energetycznych.

System EMS – energia z fotowoltaiki

Podstawową różnicą między systemem EMS i HEMS jest to, że wykorzystanie systemu EMS odpowiada głównie za zarządzanie energią z fotowoltaiki. System ten odpowiada za zarządzanie przepływami energii elektrycznej między instalacją, magazynem energii oraz bieżącym zużyciem. System EMS może współpracować również z siecią energetyczną, odprowadzając nadwyżki energii do sieci.

Systemy zarządzania energią – dostępne dofinansowania

Domowe systemy zarządzania energią zyskały nowych zainteresowanych również ze względu na dostępność dofinansowań. Po raz pierwszy w ramach programu Mój Prąd można otrzymać dofinansowanie do magazynów energii oraz systemów zarządzania energią HEMS i EMS.

Wnioski do programu Mój Prąd 4.0 można składać od 15 kwietnia 2022 roku. Nowy system skierowany jest wyłączenie dla nowych prosumentów, którzy od początku będą korzystali z systemu net-billing lub tych, którzy chcą rozbudować swoją instalację fotowoltaiczną i decydują się na zmianę systemu opustów na net-billing.

System HEMS i EMS – ile wynosi dofinansowanie?

Zarówno nowi prosumenci, jak i Ci, którzy zmieniają system opustów na net-billing, mogą uzyskać takie samo dofinansowanie do systemu zarządzania energią. Maksymalna kwota dofinansowania do zakupu i wdrożenia systemu HEMS i EMS wynosi nie więcej niż 3 tys. zł. Kwota ta jest składową maksymalnej łącznej kwoty dofinansowania z programu Mój Prąd 4.0, która wynosi maksymalnie 20,5 tys. zł w przypadku nowych prosumentów i 17,5 tys. zł w przypadku prosumentów zmieniających system opustów na net-billing. W obu przypadkach, kwota dofinansowania nie może przekroczyć 50 proc. kosztów kwalifikowanych.

Zobacz również artykuł: Prosument lokatorski – sprawdź zmiany w rozliczaniu energii!

System HEMS/EMS – jak działa?

Systemy zarządzania energią – HEMS i EMS – to nowości na rynku. Warto zatem poznać zasady ich działania i możliwości zastosowania w gospodarstwie domowym. Czy systemy HEMS i EMS to zaawansowane technologicznie urządzenia?

Podstawowym elementem systemu HEMS są urządzenia analizujące pracę przedmiotów, które odpowiadają za pozyskiwanie, przetwarzanie lub magazynowanie energii. Analizatory mogą znajdować się w takich urządzeniach jak pompa ciepła, falownik, klimatyzator czy magazyn energii. Dane na temat pracy urządzenia przekazywane są na serwer, a po ich przetworzeniu, specjalne oprogramowanie podpowiada użytkownikowi, jakie ustawienia poszczególnych urządzeń w danym momencie będą odpowiednie. Gotowe dane oraz obsługa urządzeń, które są monitorowane przez system HEMS/EMS możliwa jest z poziomu aplikacji na smartfonie. Co naturalne, im więcej urządzeń będziemy monitorować, tym wyższe będzie zaawansowanie systemu i jego cena.

Złożoność systemu HEMS i EMS jest zmienna w zależności od naszych potrzeb. Najprostsze wersje systemu odpowiedzialne są jedynie za monitorowanie i ograniczanie do minimum przesłanych nadwyżek energii elektrycznej do sieci oraz zwiększanie autokonsumpcji. Wdrożenie takiego systemu nie należy do trudnych i kosztownych zadań.

W przypadku bardziej zaawansowanych rozwiązań wymagane jest zainstalowanie jednostki sterującej, dodatkowych urządzeń pośredniczących pomiędzy jednostką sterującą, a odbiornikami energii, które pozwalają dokonywać zdanej kontroli urządzeń, a także platformy sterującej, która umożliwi obsługę urządzenia przez użytkownika.

Ile kosztuje system zarządzania energią?

Wdrożenie systemu inteligentnego domu jest kosztownym przedsięwzięciem i może kosztować dodatkowe kilkadziesiąt tysięcy złotych. Przy użyciu automatycznych systemów wywołujących, sterowanie wszystkimi urządzeniami grzewczymi możliwe jest z poziomu aplikacji mobilnej, co jednak wiąże się z wysokimi kosztami.

System HEMS/EMS może stanowić jedynie część inteligentnego domu, dlatego jego wdrożenie jest jest aż takie drogie. Podstawowe regulatory zarządzające źródłem energii wykorzystywanej w naszym budynku mogą kosztować kilka tysięcy złotych brutto – najczęściej ok. 5-6 tys. zł. Takie urządzenia z powodzeniem mogą służyć wykorzystaniu nadwyżek energii słonecznej np. do podgrzania wody. Aby system HEMS był jednolitą całością, nie należy zapominać o pozostałych komponentach – czujnikach, sterownikach, licznikach itp. Liczba tych elementów i ich poziom zaawansowania mogą podwoić cenę. Przed zakupem konkretnego systemu, warto skorzystać z informacji handlowych dotyczących produktów

Zobacz również: Prąd ze Słońca. Poznaj wady i zalety fotowoltaiki.

System zarządzania energią HEMS i EMS – czy warto się na niego decydować?

Przyszłość energetyki należy do odnawialnych źródeł energii. Z kolei zarządzanie systemami dostępnymi dla naszego budynku to coraz rzadziej zadanie manualnych paneli starowania. Warto korzystać z rozwiązań oferowanych przez sztuczną inteligencję już dziś i zautomatyzować działanie swojego budynku. W Polsce 2022 rok jest przełomem w zakresie systemów zarządzania energią, ponieważ po raz pierwszy wprowadzono dotację na ten cel, która idzie w parze z dofinansowaniami do fotowoltaiki. Warto zatem zastanowić się nad instalacją systemu HEMS dla swojego budynku. Dobrym powodem optymalizacji zużycia energii są podwyżki cen prądu, które wciąż postępują.