Fotowoltaika bez zgłoszenia – czy zawsze grozi kara? Sprawdzamy, kiedy zgłoszenie jest obowiązkowe

Instalacja fotowoltaiki wiąże się z pewną dawką formalności. Trzeba zdobyć kilka podpisów i złożyć określone dokumenty, zanim rozpoczną się prace – podobnie jak przy każdej innej budowie lub większej ingerencji w działkę. Przepisy jednak regularnie się zmieniają, często na korzyść inwestorów, dlatego warto być z nimi na bieżąco. Kiedy aktualnie nie jest wymagane zgłoszenie fotowoltaiki i czym grozi ewentualny brak zgłoszenia instalacji?

Zgłaszanie fotowoltaiki – trzy ścieżki formalne dla instalacji PV

Zacznijmy od klaryfikacji: zgłoszenie instalacji fotowoltaicznej nie zawsze oznacza to samo. W Polsce obowiązują trzy, niezależne procedury:

• Prawo budowlane – zgłoszenie robót lub pozwolenie na budowę (starostwo/prezydent miasta).
• Prawo energetyczne / OZE – zgłoszenie instalacji do operatora sieci (OSD).
• Przepisy przeciwpożarowe (PPOŻ) – uzgodnienie projektu i zgłoszenie do Państwowej Straży Pożarnej (PSP).

Każda z tych instytucji ma własne wymagania, a obowiązek zgłoszenia zależy od rodzaju instalacji, jej mocy i miejsca montażu.

Instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia – jak to wygląda w 2025r.?

W praktyce istnieją sytuacje, w których fotowoltaika nie wymaga zgłoszenia w pewnych obszarach – ale nie oznacza to, że całkowicie unikniemy formalności. 

W przypadku mniejszej fotowoltaiki dla domu, montowanej na dachu, zwykle nie trzeba ani pozwolenia, ani zgłoszenia robót – według prawa budowlanego. Zgłoszenie nie będzie wymagane dla instalacji o mocy ≤150 kW, których konstrukcja nie przekracza 3 m wysokości i budynek montażu nie jest zabytkiem.

Fotowoltaikę nadal trzeba jednak zgłosić do OSD, jeżeli ma być przyłączona do sieci. W przypadku instalacji o mocy > 6,5kW konieczne będzie także uzgodnienie projektu z rzeczoznawcą ds. PPOŻ i zawiadomić właściwego komendanta PSP o zakończeniu prac.

Legalną „fotowoltaiką bez zgłoszenia” będą także niewielkie systemy balkonowe (800 W), które nie ingerują w konstrukcję budynku – tu zwykle nie trzeba ani pozwolenia budowlanego, ani zgłoszenia robót. Jednak jeśli instalacja ma oddawać energię do sieci, operator (OSD) będzie wymagać zgłoszenia. 

Jaka jest kara za nie zgłoszenie instalacji fotowoltaicznej?

Instalacje o większej mocy, montowane na zabytkach lub wymagające wysokich konstrukcji, podlegają obowiązkom wynikającym z prawa budowlanego. W ich przypadku zgłoszenie do organu administracji architektoniczno-budowlanej (starosty lub prezydenta miasta) jest konieczne. Jeśli prace zostaną wykonane „po cichu”, bez wymaganej zgody, inwestycja jest traktowana jako samowola budowlana.

Takie działania wiążą się z możliwymi konsekwencjami, takimi jak:

• nakaz rozbiórki lub przywrócenia stanu pierwotnego,
• postępowanie legalizacyjne i wysoka opłata legalizacyjna,
• dodatkowe kary administracyjne lub grzywny,
• komplikacje przy ubezpieczeniu i sprzedaży nieruchomości.

Brak zgłoszenia instalacji fotowoltaicznej do OSD

Podłączenie instalacji do sieci bez wcześniejszego zgłoszenia może zostać uznane przez operatora za nielegalne przyłączenie. W praktyce oznacza to ryzyko:

• odłączenia instalacji oraz naliczenia dodatkowych opłat lub roszczeń za nieuprawnione pobieranie lub wprowadzanie energii,
• braku możliwości legalnego rozliczania się w systemie net-billing,
• utraty prawa do dotacji (np. „Mój Prąd” wymaga potwierdzenia zgłoszenia i przyłączenia mikroinstalacji).

Choć część operatorów nie karze za samo spóźnienie w zgłoszeniu, to już rozbudowa instalacji wykonana bez poinformowania OSD może skutkować sankcjami finansowymi i obowiązkiem dostosowania instalacji do wymogów technicznych.

Przeczytaj także: Fotowoltaika na gruncie – przepisy, nachylenie, wysokość. Poradnik w pigułce

Brak zgłoszenia fotowoltaiki do PSP lub brak uzgodnienia PPOŻ

To obowiązek często bagatelizowany przez inwestorów, a bardzo istotny przy instalacjach o mocy powyżej 6,5 kW – zwłaszcza w oczach ubezpieczycieli. Brak wymaganych uzgodnień i zgłoszeń może skutkować:

• mandatem za naruszenie przepisów Prawa budowlanego i ochrony przeciwpożarowej,
• odmową wypłaty odszkodowania w przypadku pożaru,
• nakazem dostosowania instalacji do wymogów PPOŻ lub nawet jej demontażu,
• odpowiedzialnością cywilną, a w skrajnych przypadkach także karną, jeśli zaniedbanie doprowadziło do zagrożenia życia lub szkód majątkowych,
• wszczęciem postępowania przez nadzór budowlany (PINB).

W praktyce, konsekwencje instalacji fotowoltaiki bez zgłoszenia mogą być znacznie poważniejsze niż sama grzywna. Brak odpowiednich zezwoleń naraża inwestora na utratę odszkodowania, konieczność kosztownych poprawek, a nawet spór sądowy i demontaż instalacji.

Warto upewnić się, że instalacja spełnia wszystkie wymagania formalne i techniczne. To zdecydowanie bezpieczniejsze i tańsze rozwiązanie niż mierzenie się z możliwymi konsekwencjami wynikającymi z pominięcia obowiązków zgłoszeniowych.

Przeczytaj także nasz felieton energetyczny: Ile kosztuje instalacja fotowoltaiczna? lub obejrzyj go na YouTube! 

Fotowoltaika bez zgłoszenia – kiedy nie trzeba zgłaszać instalacji fotowoltaicznej (tabela)