Fotowoltaika w bloku: czy fotowoltaika w bloku mieszkalnym się opłaca?

Inwestycja w odnawialne źródła energii zyskuje na znaczeniu wśród prosumentów zamieszkujących domy jednorodzinne, jednak na zakup i montaż paneli fotowoltaicznych mogą zdecydować się także zarządcy budynków wielolokalowych. Dotyczy to przede wszystkim obiektów, które należą do wspólnoty mieszkaniowej, spółdzielni mieszkaniowej i TBS. Ze względu na swoją lokalizację i charakter budownictwa, fotowoltaika w bloku sprzyja produkcji energii elektrycznej, co z kolei umożliwia wsparcie rozwoju OZE. Czy zainwestowanie w panele fotowoltaiczne na bloku jest opłacalnym rozwiązaniem?

W poniższym artykule przedstawimy najważniejsze informacje dotyczące m.in. kosztów inwestycji i aktualnego programu, z którego mogą skorzystać wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe.

Fotowoltaika w bloku na dachu czy na balkonie – co się bardziej opłaca?

System fotowoltaiczny montowany na dachu nieruchomości zawsze będzie bardziej opłacalny, wynika to z kilku czynników:

1. Wielkość systemu. Na dachu możemy zamontować system dopasowany do zapotrzebowania energetycznego inwestora. W wypadku balkonu, ze względu na ograniczoną powierzchnię (w grę wchodzi montaż na balustradzie), prawdopodobnie nie uda nam się zaspokoić tego zapotrzebowania. Możemy założyć że w wypadku balkonów o standardowych rozmiarach, będziemy mogli zamontować system o mocy maksymalnej około 2 kW, a z dużym prawdopodobieństwem i taki system może nam się nie zmieścić.
2. Elastyczność projektowania. Na dachu mamy większą elastyczność jeżeli chodzi o projektowanie. Możemy nadać modułom optymalny kąt nachylenia (10-45°), w wypadku dachów płaskich możemy dodatkowo manewrować modułami względem kierunków świata, tak aby ustawić system możliwie w kierunku południowym. Na balkonie natomiast musimy umieścić moduły pod kątem 90°  (balustrada), już w związku z tym jesteśmy skazani na uzysk na poziomie maksymalnie 70% mocy znamionowej w wypadku kiedy instalacja jest skierowana na południe. W skrajnym przypadku (balkon skierowany na wschód lub zachód, produkcja którą uzyskamy będzie na poziomie 50% mocy znamionowej systemu. 
3. Dotacje. Musimy pamiętać że dotacje, takie jak “Mój Prąd”, są przyznawane na dotacje od 2kW mocy znamionowej instalacji. W związku z tym, jeżeli mamy mały balkon nie będziemy mieli szansy na uzyskanie zwrotu części kosztów naszej inwestycji. 

Montaż modułów na balkonie jest zdecydowanie mniej opłacalny niż montaż na dachu. Wpływa na to kwestia możliwości montażowych (montaż modułów pod kątem 90 st., brak możliwości manewrowania systemem względem kierunków świata). Ostatnią kwestią jest możliwość uzyskania dotacji jeżeli nie uda nam się zamontować systemu o mocy 2 kW, nie uzyskamy dotacji mój prąd. 

Czy montować instalacje na balkonie? Na pewno jest to kwestia, którą warto rozważyć. Oczywiście na etapie planowania, musimy zweryfikować położenie naszego balkonu względem kierunków świata oraz to, czy nasz balkon nie będzie zacieniony przez jakieś przeszkody w momencie kiedy nasza instalacja mogłaby produkować energię. Szczególnie istotne jest to w sytuacji kiedy nasz balkon wychodzi na stronę wschodnią lub zachodnią. Słońce wtedy jest nisko, więc potencjalne przeszkody (jak na przykład sąsiedni blok), będą większym zagrożeniem dla naszej produkcji. Po zweryfikowaniu powyższych kwestii możemy podjąć decyzję o montażu. Jeżeli jesteśmy w stanie zminimalizować koszt takiej instalacji, na przykład montując ją samodzielnie lub z pomocą zaufanego elektryka, będzie to inwestycja która przyniesie ulgę dla naszego budżetu domowego. 

Zobacz również: Fotowoltaika a akcyza – czy każdy musi płacić?

Zielona energia w miastach – jak działa fotowoltaika na bloku?

Budynki wielolokalowe mają potencjał do korzystania z zielonej energii, jednak w dużej mierze decydują o nim  możliwości montażowe tego typu zabudowy. Warto przy tym zaznaczyć, że zasady działania instalacji fotowoltaicznych w blokach są takie same, jak w domu jednorodzinnym, dzięki czemu stanowią skuteczny sposób na zaopatrywanie obiektu w energię elektryczną. W dodatku mieszkania ulokowane w mieście z reguły dysponują dobrymi warunkami do tego, aby zamontować fotowoltaikę – przede wszystkim są wysokie i mało zacienione, co stwarza dobre okoliczności do produkcji prądu przy pomocy modułów fotowoltaicznych.

Szczególnie istotna dla efektywności systemu PV jest powierzchnia dachu, której maksymalne wykorzystanie przekłada się na uzyski z instalacji paneli. W przypadku gdy zarządca budynku dba o zachowanie dobrego stanu technicznego połaci dachowej, jej powierzchnia bez problemu sprawdzi się pod realizację projektu. Warto przy tym pamiętać, że montaż instalacji fotowoltaicznej najłatwiej przeprowadza się na płaskim dachu – najpierw panele umieszcza się na wspornikach, a następnie dostosowuje się ich kąt nachylenia. Z kolei w przypadku skośnych konstrukcji należy zwrócić szczególną uwagę, na to, aby panele fotowoltaiczne zostały zwrócone w kierunku południowym. Opcjonalnie można zdecydować się na montaż systemu PV obok bloku, jednak w tym wypadku instalacja fotowoltaiczna musi być podłączona do złącza kablowego dla całego budynku.

Przeczytaj także: Fotowoltaika na dachu, czy panele fotowoltaiczne na gruncie?

Prosument lokatorski – wsparcie dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych

Z myślą o wsparciu rozwoju OZE w sektorze miejskim od lutego 2023 roku został uruchomiony program zatwierdzający nowy typ inwestora, jakim jest prosument lokatorski. Wprowadzenie statusu ma nie tylko spełnić oczekiwania rynku, ale również zaspokoić potrzeby mieszkańców, którzy chcą inwestować w zieloną energię i postawić na ekologiczne rozwiązania. Stworzona koncepcja dedykowana jest osobom zarządzającym wspólnotą lub spółdzielnią mieszkaniową, a także TBS.

Założenia programu wprowadzają specjalne regulacje prosumenckie, które czynią instalację fotowoltaiczną korzystnym, a więc opłacalnym rozwiązaniem. Przede wszystkim zarządzający budynkiem wielorodzinnym będzie mógł zainstalować na bloku panele fotowoltaiczne o większej mocy, niż wskazuje na to zapotrzebowanie na energię elektryczną dla części wspólnej. Co więcej – dzięki przewymiarowaniu, prosument lokatorski może otrzymać dodatkowe środki z odsprzedaży energii. Ponadto wyprodukowany prąd nie będzie udostępniany mieszkańcom lokali, jako że założeniem wytworzonej energii jest zaspokojenie wyłącznie potrzeb energetycznych części wspólnych. Nadwyżki prądu można natomiast przekazać do sieci po cenie hurtowej w ramach systemu net-billing. Jako że instalacje fotowoltaiczne zmniejszą koszty utrzymania budynków, zaoszczędzone środki zasilą fundusz remontowy i zdołają pokryć inne wydatki związane np. z przebudową obiektu. Trzeba mieć na uwadze, że obowiązkiem zarządzającego budynkiem jest zgłoszenie do sprzedawcy energii sposobu rozliczania fotowoltaiki.

Szczegółowe informacje o wprowadzeniu statusu prosumenta lokatorskiego, znajdziesz w poświęconym temu tematowi wpisie: Prosument lokatorski – zmiana statusu: rewolucja energii w budynkach wielolokalowych

Dofinansowanie na panele fotowoltaiczne w bloku

Nowa koncepcja związana z przyjęciem statusu prosumenta lokatorskiego na rynku energetycznym, przewiduje także możliwość skorzystania z korzystnego wsparcia finansowego. Dzięki temu oprócz opłacalnych zasad rozliczania wspólnotom i spółdzielniom mieszkaniowym oferowane są przystępne dotacje, z których mogą skorzystać na określonych warunkach.

Zobacz również artykuł: Fotowoltaika dla rolnika – czy warto? Dofinansowanie do fotowoltaiki dla rolników

Dotacje z grantu OZE

Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Rozwoju i Technologii, od lutego 2023 roku można skierować wnioski do Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), które umożliwią przyznanie dofinansowanie w ramach tzw. grantu OZE. Jest on przeznaczony na refinansowanie kosztów inwestycji i pokryje nawet 50% kosztów potrzebnych do stworzenia wydajnej instalacji fotowoltaicznej dla TBS, wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej. Dofinansowanie przewidziane jest na zakup i budowę systemu PV, a także instalacji lub urządzeń towarzyszących (np. magazynu ciepła).

Co więcej – z dotacji mogą skorzystać budynki wielomieszkaniowe, które mają zamontowaną fotowoltaikę. Jednak w takiej sytuacji wymagana jest rozbudowa lub modernizacja istniejącej już instalacji, jeśli efektem prac będzie wzrost mocy modułów o co najmniej 25%.

Premia termomodernizacyjna z BGK

Wsparcie energetyki prosumenckiej w blokach umożliwia także specjalna premia termomodernizacyjna, przyznawana przez BGK. To program dedykowany m.in. zarządcom lub właścicielom budynków mieszkalnych, który ma na celu wsparcie różnego typu prac termomodernizacyjnych (w tym także inwestycji w fotowoltaikę). Tego rodzaju grant stanowi spłatę kredytu zaciągniętego przez inwestora w wybranym banku kredytującym i z tego względu przyznanie środków na zakup i montaż systemu PV jest możliwe w przypadku osób korzystających z kredytu. Jego minimalna kwota wynosi 50% kosztów przedsięwzięcia, przy czym przyznana premia obejmuje 31% wartości kredytu.

Fotowoltaika w bloku – czy prosument lokatorski przyniesie korzyści?

Wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe wciąż mogą zastanawiać się, czy warto zainwestować w fotowoltaikę mimo barier w rozwoju OZE, które utrudniają prowadzenie działań w zakresie budownictwa wielorodzinnego. Pojawianie się różnego rodzaju pytań czy wątpliwości przede wszystkim związane jest z niepowodzeniem wcześniejszych modeli inwestycyjnych, jako że zarówno prosument indywidualny, jak i zbiorowy, okazali się nieskuteczni. Dlatego też, mimo zauważalnej obecnie niepewności legislacyjnej, a także ciągłych zmian w przepisach, prosument lokatorski daje nadzieję na poprawę sytuacji na rynku energetycznym i aktywizację sektora miejskiego.

Panele fotowoltaiczne w bloku sprawdzą się w szczególności w nowszym budownictwie, jako że nowo powstałe budynki mieszkaniowe wykorzystują większy zakres energii dla części wspólnych w tym m.in. wind, czy oświetlenia klatki schodowej. Jednak pobudzenie terenów miejskich do rozwoju odnawialnych źródeł energii wymaga szerszych działań, aby przyczyniać się do wsparcia energooszczędnych i ekologicznych rozwiązań. Właśnie z tego względu oczekuje się, że prosument lokatorski zachęci do korzystania z zielonej energii w miastach. Fotowoltaika w bloku to wieloletnia i kosztowna inwestycja, a niepowodzenia wcześniejszych programów mogą sugerować, że to właśnie prosument lokatorski w końcu spełni oczekiwania inwestorów i sprawi, że fotowoltaika dla wspólnot mieszkaniowych i spółdzielni będzie opłacalna.